ตำนานรักจักรพรรดิเฉิงฮวา เบื้องหลังที่มาถ้วยไก่พันล้าน

 

ถ้วยไก่พันล้านที่ Sotheby เอามาประมูลครับ

ตำนานรักจักรพรรดิเฉิงฮวา เบื้องหลังที่มาถ้วยไก่พันล้าน 

ถ้วยไก่ในลักษณะนี้มีชื่อเสียงโด่งดังขึ้นมาเมื่อ Sotheby's บริษัทประมูลศิลปวัตถุและโบราณวัตถุชื่อดังได้เอาถ้วยไก่ใบนี้ออกมาประมูล และขายไปในราคา 36 ล้านเหรียญ ซึ่งเศรษฐีชาวจีนชื่อ Liu Yiqian เป็นผู้ประมูลไปได้ แล้วก็ยิ่งดังขึ้นไปอีกเมื่อเฮียแกเอาถ้วยไก่ใบนี้มาจิบชา เป็นที่วิพากษ์วิจารณ์กันในวงกว้าง
ถ้วยใบนี้มีหลายใบมีอย่างน้อย 2 เวอร์ชั่นนะครับ (อีกเวอร์ชั่นทำในสมัยชิง แต่ไก่ที่วาดมีความประณีตและเหมือนไก่จริงๆ มากกว่าของสมัยหมิง) ที่พิพิธภัณฑ์กู้กงไต้หวันมีอยู่อย่างน้อย 2 ใบ ที่ปักกิ่งก็น่าจะมีอยู่หลายใบ 

ถ้วยไก่ของพิพิธภัณฑ์กู้กงไต้หวัน

 
แหม เรื่องราวเบื้องหลังถ้วยไก่นี่มันนิยายชัดๆ ได้ความรู้จากสารคดีนี้ว่าจักรพรรดิเสียนจง (ใช้รัชศกเฉิงฮวา) ได้สั่งให้เตาหลวงที่จิ๋งเต๋อเจิ้นทำเครื่องเคลือบที่รู้จักกันในปัจจุบันว่า "โต้วไฉ่" หลายสิบชิ้นเพื่อมอบเป็นของกำนัลแก่พระสนมว่าน กุ้ยเฟย ซึ่งมีอายุแก่กว่าพระองค์ถึง 17 ปี
 

จักรพรรดิหมิงเสียนจง ใช้ชื่อรัชศกว่าเฉิงฮวา เลยเรียกกันว่าจักรพรรดิเฉิงฮวา

เครื่องเคลือบโต้วไฉ่นี้เป็นเทคนิคที่พัฒนาขึ้นมาในสมัยนี้และทำได้ดีเป็นครั้งแรก สีสันสดใส น้ำเงิน เขียว เหลือง แดง ม่วง น้ำตาล บรรจงวาดเป็นลวดลายลงบนเนื้อกระเบื้องเคลือบสีขาวนี้จึงเป็นของแปลก และพิเศษมากๆ ในช่วงเวลานั้น

ทำไมจักรพรรดิเสียนจงถึงรักพระสนมที่แก่กว่าถึง 17 ปีเช่นนี้ แล้วตามบันทึกประวัติศาสตร์นางก็ไม่ใช่ผู้หญิงสวย นางอ้วน แถมนางเสียงแหบห้าวเหมือนผู้ชายอีกต่างหาก (แต่ก็อย่างว่าแหละนะครับคนที่เขียนประวัติศาสตร์ช่วงนี้ก็เป็นคนที่เกลียดพระสนมว่านกุ้ยเฟย เรื่องจะให้เขียนถึงในแง่ดีนี่คงเป็นไปได้ยาก ละครจีนก็มักจะให้พระสนมว่านกุ้ยเฟยเป็นตัวร้ายอยู่ตลอดเวลา)
 
เรื่องมันเป็นจังซี่ครับท่านผู้ชม ตอนที่จักรพรรดิเสียนจงยังเป็นเด็กอายุ 5 ขวบ พ่อก็คือจักรพรรดิเจิ้งถงออกไปรบถูกข้าศึกจับได้ ลุงของเสียนจงจึงขึ้นครองราชย์แทน แล้วก็ตั้งลูกตัวเองเป็นรัชทายาท เสียนจงก็เป็นหมาหัวเน่าสิครัชชช ใครๆ ก็ไม่รัก แม้แต่แม่ตัวเองยังตีตัวออกห่างเพราะเกรงราชภัย มีเพียงนางคนใช้แซ่ว่านที่คอยดูแลประคบประหงมป้อนข้าวป้อนน้ำเสียนจงน้อย ตกยากมาด้วยกันเช่นนี้ความรักความเห็นใจต่อกันย่อมมีอย่างท่วมท้น ต่อมาพ่อถูกปล่อยกลับมา ลุงก็จับพ่อไปขังไว้ ซึ่งจักรพรรดิเจิ้งถงก็ดำเนินการชิงราชบัลลังก์คืนจนได้ เสียนจงจึงได้กลับมาเป็นรัชทายาทอีกครั้งแล้วก็ได้ขึ้นครองราชย์สืบต่อจากพ่อ

เมื่อเป็นจักรพรรดิแล้วจากความรักที่เหมือนแม่ลูกก็พัฒนามาเป็นความรักแบบชายหนุ่มหญิงสาว ขณะนั้นเสียนจงอายุ 17 ปี ในขณะที่แม่นางว่านอายุ 33 แล้วถ้วยไก่นี่มันพิเศษสุดๆ ก็เพราะว่าเกิดจากความหลังครั้งยังเยาว์ เมื่อจักรพรรดิเสียนจงได้ทอดพระเนตรภาพวาดแม่ไก่กับลูกไก่สมัยซ่ง ก็หวลนึกถึงความหลังครั้งตกยาก แม่ไก่จะเป็นใคร ลูกไก่จะเป็นใครคงพอจะนึกออกนะครัชชชช ถ้วยไก่นี่จึงมีความพิเศษสุดในบรรดาเครื่องเคลือบโต้วไฉ่ทั้งมวลที่ทำออกมาในคราวเดียวกันนี้

ภาพแม่ไก่ลูกไก่สมัยซ่งที่จักรพรรดิเฉิงฮวาทอดพระเนตรแล้วระลึกถึงความหลังครั้งยังเยาว์ เค้าว่ามีตราประทับบนรูปอันนึงนี่ก็ของแกนะครับ ไม่แน่ใจว่าเป็นอันตรงกลางรึเปล่า ตามธรรมเนียมจีน ชอบอะไรต้องปั๊มตราตัวเองไว้เป็นหลักฐาน

แม้แต่ในสมัยหมิงเองถ้วยไก่นี่ก็มีมูลค่ามากมายมหาศาล ทั้งเป็นของหลวงที่ทำขึ้นมาเพียงไม่กี่สิบชิ้นให้พระสนมอันเป็นที่รักของจักรพรรดิใช้ ซึ่งก็พิเศษสุดๆ อยู่แล้ว แถมยังมีเรื่องราวเบื้องหลังที่เป็นประจักษ์พยานความรักขององค์จักรพรรดิอีกด้วย ถ้วยไก่นี่ถึงได้แพงมหาแพงอย่างที่รู้ๆ กันครับ

มาดูกันว่าราชสำนักชิงเค้าเก็บเครื่องกระเบื้องโต้วไฉ่กันยังไงกันครับ ข้อมูลจากหนังสือ Catalogue of the special exhibition of Ch'eng-Hua Porcelain ware ของพิพิธภัณฑ์กู้กงไต้หวันบอกว่า เครื่องกระเบื้องโต้วไฉ่ที่ทำในรัชศกเฉิงฮวา 67 ชิ้น เก็บไว้ในหีบไม้ลงรักที่เรียกว่า Maki-e ของญี่ปุ่น แต่ละชิ้นจะมีกล่องเล็กๆ ใส่อีกที บางชิ้นก็จะมีถุงผ้าห่อไว้ด้วย

ภาพสแกนจากหนังสือ Catalogue of the Special Exhibition of Ch'eng-Hua Porcelain Ware ของพิพิธภัณฑ์กู้กง ไต้หวันครับ

 
เค้าไม่ได้บอกว่าหีบไม้และกล่องพวกนี้มีมาตั้งแต่สมัยหมิงรึเพิ่งมาทำใส่สมัยชิง ถ้าจะให้เดาเดิมสมัยหมิงนี่ก็คงเก็บไว้ในกล่องประมาณนี้ เคยอ่านเอกสารเกี่ยวกับเครื่องบรรณาการที่ไทยส่งไปฝรั่งเศสสมัยอยุธยามีเครื่องรักญี่ปุ่นอยู่หลายชิ้น เลยเดาว่าหีบไม้ลงรักของญี่ปุ่นนี่น่าจะเป็นของดีใช้กันแพร่หลายในช่วงเวลานั้นนะครับ

ถ้วยไก่ก็เก็บไว้ในกล่องนี้แหละครับ เผื่อเป็นไอเดียสำหรับคนที่มีถ้วยชาเยอะๆ เอาไว้ไปจัดเก็บถ้วยชาที่บ้านครับ ถ้าจะถามว่าทำไมเก็บไว้ในหีบแบบนี้ ผมก็เดาว่าในราชสำนักชิงมีเครื่องกระเบื้องเป็นแสนๆ ชิ้น หากจะเอามาตั้งโชว์หมดก็คงจะไม่มีที่วาง จึงมีความจำเป็นที่จะต้องเก็บๆ ไว้บ้าง